Światowy Dzień Ptaków Wędrownych jest świętem obchodzonym na arenie międzynarodowej od 2006r. w 2 weekend maja. Ustanowione zostało przez Program afrykańsko-euroazjatyckich wędrownych ptaków wodnych i konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt.
Idea obchodów Międzynarodowego Dnia Ptaków Wędrownych narodziła się w Stanach Zjednoczonych w 1993 z inicjatywy Cornell Laboratory of Ornithology i Smithsonian Migratory Bird Center. Oficjalnie odbywają się w drugą sobotę maja w USA i Kanadzie, w październiku: w Meksyku, Ameryce Środkowej i Południowej oraz na Karaibach, koordynowane przez Międzynarodową Radę Ochrony Ptaków.
Kwestie dotyczące ochrony wędrownych gatunków dzikich zwierząt reguluje Konwencja Bońska. Jest to umowa międzynarodowa (ratyfikowana przez Polskę w 1996 roku), zwracająca uwagę na konieczność połączenia wysiłku wszystkich państw, w których przebywają gatunki wędrowne. Konwencja zobowiązuje do zapewnienia zwierzętom bezpieczeństwa w czasie wędrówki (poruszając również problem przeszkód na trasach wiosennych wędrówek ptaków), ochrony ich siedlisk i miejsc zgrupowań.
Celem obchodów tego święta jest promowanie ochrony ptaków wędrownych na całym świecie, głównie zagrożonych wyginięciem.
Wędrówki ptaków (migracje) to zjawisko przemieszczania się ptaków między dwoma obszarami (lęgowisko i zimowisko) spowodowane zmianami warunków atmosferycznych i co za tym idzie niedostępnością pokarmu. W klimacie tropikalnym wędrówka jest spowodowana zmianami pór: suchej i deszczowej. Poza wyjątkowymi przypadkami na zimowiskach ptaki nie przystępują do lęgów. Skłonność ptaków do wędrówki jest utrwalona dziedzicznie. Krótko przed okresem wędrówki ptaki osiągają dojrzałość wędrówkową. Wędrówka ptaków jest możliwa dzięki ich wrodzonym umiejętnościom do orientacji i zdolnością do osiągania wspomnianej już dojrzałości wędrówkowej. Wiele gatunków ptaków migruje, aby wykorzystać optymalnie podaż pokarmu, jak również dogodne warunki rozrodcze. Oba aspekty związane są z różnicami temperatur w poszczególnych porach roku na różnych szerokościach geograficznych.
Nasz kraj, ze względu na swoje położenie, jest dla ptaków wędrownych niezwykle ważnym obszarem. Nad Polską krzyżują się szlaki migracyjne łączące Europę, Afrykę i Azję. Niektóre gatunki, np. kawki czy gawrony, nie odbywają dalekich wędrówek, przemieszczają się jedynie do południowych rejonów Europy. Z kolei do Polski przylatują krukowate z Rosji czy Finlandii. Ale są też ptaki, które podejmują ogromny wysiłek pokonując tysiące kilometrów podczas przelotów.
Ptaki przybywają do Polski w różnych okresach. Najwcześniej, bo na przełomie lutego oraz marca pojawiają się skowronki, szpaki oraz zięby. W kwietniu przylatują czajki, żurawie a także bociany. Jako ostatnie przylatują ptaki owadożerne, np. jaskółki. Jerzyki pojawiają się w pierwszych dniach maja. Gdy usłyszymy lub zobaczymy wilgę i kukułkę - możemy mieć pewność, że wiosna trwa w pełni.
Opr.DWB
Zdj. Szymon Kielan
