Obchodzony co roku 21 maja Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej dla Dialogu i Rozwoju służy nie tylko przypomnieniu bogactwa światowej kultury, ale także podkreśleniu znaczącej roli dialogu międzykulturowego dla budowania pokojowych relacji między ludźmi i zrównoważonego rozwoju świata.
Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej dla Dialogu i Rozwoju proklamowany został rezolucją Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych 20 lutego 2003 roku, w następstwie przyjęcia przez UNESCO Powszechnej Deklaracji o Różnorodności Kulturowej 2 listopada 2001 roku.
Obchody Dnia mają służyć mobilizacji rządów, polityków, instytucji kultury i uczestników życia społecznego do działań na rzecz promocji kultury, różnorodności kulturowej, dziedzictwa kulturowego – zarówno materialnego, jak i niematerialnego, przemysłów artystycznych, dóbr i usług związanych z kulturą. Dzień stanowi także okazję do podkreślenia potrzeby przeciwstawiania się nierównościom w traktowaniu kultur i konieczności szczególnej ochrony najbardziej podatnej na zniszczenie kultury krajów rozwijających się, w których zasadnicze znaczenie ma kształtowanie właściwej polityki kulturalnej i wypracowanie mechanizmów strukturalnych ochrony lokalnych kultur, w tym ich szczególnie istotnego elementu – języka.
Powszechna Deklaracja UNESCO o Różnorodności Kulturowej z listopada 2001 roku przypomina o podstawowych wartościach praw człowieka, uzmysławia nam, że godność człowieka to również poszanowanie kultury, sprawiedliwość, wolność oraz pokój. Nakłania mieszkańców i mieszkanki globu do wzajemnej pomocy i troski. To w oparciu o ten dokument ustanowiono 21 maja Dniem Różnorodności Kulturowej na rzecz Dialogu i Rozwoju. W październiku 2005 roku przyjęto Konwencję UNESCO w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego, która dwa lata później została ratyfikowana przez Polskę.
Proklamując Dzień Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych kierowało się nie tylko zasadą poszanowania i ochrony praw człowieka, ale także wyjątkowym znaczeniem kultury jako czynnika prorozwojowego, sprzyjającego inkluzywności i dokonywaniu pozytywnych zmian społecznych.
Dlaczego Dzień Różnorodności Kulturowej jest tak ważny? Jak mówi Irina Bokova (dyrektor generalny UNESCO), ważne jest dostrzeganie powiązań między kulturą a rozwojem. Są jak zestaw naczyń połączonych, a według jednego z raportów ONZ (2013) tzw. kreatywna ekonomia jest jednym z najszybciej rozrastających się sektorów światowej gospodarki. Sektor kreatywny to takie branże jak np. moda, reklama, film, gry, muzyka, rynek wydawniczy i tym podobne.
Dzień Różnorodności Kulturowej to głównie idea edukacyjna. Nie ma hucznych obchodów na ulicach miast, co najwyżej miejscowe prelekcje czy pokazy filmów. Nie jest to jednak kolejne martwe święto figurujące w kalendarzu (w dodatku nie w każdym). UNESCO przygotowało zestaw dziesięciu prostych rzeczy, które każdy może wykonać sam, aby uczcić Dzień Różnorodności Kulturowej, dowiedzieć się czegoś, a przy okazji wykonać we własnym zakresie kilka kroków w kierunku promowania praw człowieka. Można między innymi odwiedzić wystawę lub muzeum poświęcone innym kulturom, zaprosić rodzinę o odmiennej kulturze na obiad i porozmawiać z nią, obejrzeć film lub przeczytać książkę o innej kulturze, przeczytać pozycje wielkich myślicieli z innych kultur niż Twoja (tu UNESCO proponuje np. Konfucjusza). Można odwiedzić w weekend miejsce odmienne kulturowo i uczestniczyć w obchodach świąt. Można też po prostu poczytać o Hanuce czy Ramadanie albo obchodach Nowego Roku w Hiszpanii czy festiwalu Quingming w Chinach.
Z drugiej strony, niekoniecznie trzeba tylko zgłębiać tajniki innych kultur. Dobrą ideą jest opowiadanie o swojej kulturze, zainteresowanie znajomych z innych krajów lokalnymi tradycjami. A może podjęcie próby ocalenia ich od zapomnienia?
UNESCO zachęca także do organizowania lokalnych wydarzeń i przesyłania informacji o nich, tak by można było objąć je patronatem. Po co to wszystko? Aby przestać bać się odmienności i przestać traktować ją jako egzotykę, trzeba ją poznać. Stereotypy i nienawiść są generowane w dużej mierze przez niewiedzę, dlatego tak duży nacisk kładzie się na edukację. O wiele łatwiej wówczas będzie zrozumieć ludzi z odmiennych kręgów kulturowych, a w przyszłości skupić się na wykorzystywaniu różnorodności do rozwoju świata, a nie tworzenia jego podziałów. Rasizm, stygmatyzacja ze względu na religię czy kraj pochodzenia to łamanie praw człowieka, czemu w Dzień Różnorodności Kulturowej na rzecz Dialogu i Rozwoju możemy starać się zapobiec. Oczywiście, jednym dniem nie rozwiążemy problemów całego świata, ale każda cegiełka i gest to przyczynianie się do lepszego jutra.
Źródła : EKO Kalendarz, Edyta Górka,
Polski Komitet ds. UNESCO
Opr.DWB
