Pomimo, iż za oknem zima w chwilowym odwrocie zapraszamy na krótką fotorelacje, która przybliża bardziej lub mniej znane krajobrazy Przedborskiego Parku Krajobrazowego. To efekt kilku spacerów i patroli terenu w zimowej aurze.
Źródłem nazywamy miejsce naturalnego, skoncentrowanego wypływu wód podziemnych na powierzchnię terenu. Rozróżniamy wiele rodzajów źródeł, w zależności od sposobu wypływu wody, miejsca jego występowania w stosunku do ukształtowania terenu oraz budowy geologicznej i zachodzących geologicznych procesów.
Jedną z wielkich geologicznych osobliwości Załęczańskiego Parku Krajobrazowego są źródła krasowe, czyli tzw. wywierzyska. Należą one do podziemnych form krasu.
Terminem kras określa się zespół różnorodnych form, zjawisk i procesów związanych z chemiczną erozją skał podatnych na rozpuszczanie w wodzie. Do takich skał należą wapienie, stanowiące skalne podłoże Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Za rozpuszczanie wapieni odpowiada głównie zawarty w wodzie opadowej dwutlenek węgla, którego obecność znacznie wzmaga ten proces. Nazwa zjawisk krasowych pochodzi od płaskowyżu Kras w Słowenii, gdzie po raz pierwszy je opisano.
Czytaj więcej...Źródła krasowe Załęczańskiego Parku Krajobrazowego (film)
Bocian biały (Ciconia ciconia) mógłby być godłem narodowym, jest bardziej znanym i lubianym gatunkiem niż orzeł. W związku z tym udzielamy mu wszechstronnej pomocy takiej jak, budowa gniazd ich remont a w razie kiedy ptaki zostaną wyrzucone z gniazda, bądź złamią skrzydło, nogę i są niesamodzielne opiekujemy się nimi.
Zima to bardzo trudny okres dla ptaków. Żeby przetrwać niekorzystny okres mrozów, lodu, zalegającego śniegu, ptaki stosują różną strategie np. przystosowały się do innego pokarmu, latem owady zimą nasiona, migrują w miejsca o cieplejszym klimacie. Ptaki wodne lokalnie gdy zamarzną stawy, jeziora migrują na rzeki ,gdzie przepływ wody utrudnia zamarzanie. W naszym regionie taką rzeką jest Pilica, która ma takie miejsca które nie zamarzają nawet przy minus 10 st.C.
Czytaj więcej...Zimowy monitoring ptaków na rz. Pilicy i Luciąży w Sulejowskim PK.
Światowy Dzień Obszarów Wodno - Błotnych obchodzony jest corocznie 2 lutego w rocznicę podpisania Konwencji w Ramsar o obszarach wodno-błotnych. Konwencja Ramsarska to międzynarodowe porozumienie, które zostało parafowane 2 lutego 1971 roku w irańskim mieście Ramsar nad Morzem Kaspijskim. Jest to międzynarodowy układ, którego pełna nazwa brzmi „Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego”. Celem porozumienia jest ochrona i utrzymanie w niepogorszonym stanie obszarów określanych jako „wodno-błotne”. Konwencja Ramsarska uznaje te tereny oraz żyjące w nich gatunki za światowe bogactwo. Ich strata byłaby niepowetowana. Od istnienia mokradeł zależy los wielu rzadkich i zagrożonych wyginięciem roślin i zwierząt.
Do obszarów wodno-błotnych zalicza się błota, torfowiska, bagna, zbiorniki wodne (sztuczne i naturalne), oraz wody morskie, których głębokość podczas odpływu nie przekracza sześciu metrów.
Mokradła to ekosystemy zagrożone. W XX wieku zanikła lub została zdegradowana ponad połowa obszarów wodno-błotnych na świecie. Główną przyczyną ich niszczenia jest eksploatacyjne podejście społeczeństw do gospodarowania zasobami przyrody: odwadnianie, osuszanie, wydobywanie torfu. Znaczenie ma również niski stan świadomości ekologicznej społeczeństw, które często traktują te obszary jak nieużytki. Do pogorszenia stanu mokradeł przyczyniają się także zanieczyszczenia, inwazje gatunków obcych i zmiany klimatyczne.
Znaczną część mokradeł stanowią torfowiska. Jeżeli nie są zdegradowane, pełnią bardzo ważną rolę retencyjną. Chłoną wodę, kiedy jest jej pod dostatkiem, zaś oddają ją podczas suszy. Akumulują również duże ilości węgla i tym samym przyczyniają się do ograniczania efektu cieplarnianego. Mokradła zapobiegają też erozji i degradacji gleb. Są również naturalnymi filtrami, które redukują zanieczyszczenia z opadów atmosferycznych, wód powierzchniowych i podziemnych.
Celem obchodów tego święta jest podnoszenie świadomości społecznej w zakresie roli ekologicznej i gospodarczej obszarów wodno-błotnych. Strony Konwencji, w tym również Polska, zobowiązane są m.in. do wyznaczenia odpowiednich obszarów w celu włączenia ich do listy obszarów wodno-błotnych o międzynarodowym znaczeniu, wdrożenia planowania mającego na celu ochronę obszarów wodno-błotnych umieszczonych na liście oraz w miarę możliwości racjonalne użytkowanie wszystkich mokradeł, a także współpracy międzynarodowej w zakresie wdrażania Konwencji. Dotychczas traktat ratyfikowało 171 państw, w tym Polska. Sygnatariusze wyznaczyli 2 372 obszary wodno-błotne o międzynarodowym znaczeniu. Wśród nich jest 19 polskich terytoriów, w tym m.in. Ujście Wisły i Słowiński Park Narodowy.
Opr. Dorota WB
Zdj. Dorota WB
W wielu ogrodach i sadach można spotkać budki lęgowe dla ptaków. Są one swoistą rekompensatą za usuwanie przez człowieka starych dziuplastych drzew. Gdy zakończy się już sezon lęgowy należy wyczyścić wszystkie powieszone przez nas budki. Najlepszym okresem, aby wykonać takie prace, jest czas od października do listopada, jednak ostatecznie czyszczenia budek można przeprowadzić do końca lutego. Dlatego, jak co roku przypominamy o tym bardzo ważnym zabiegu.
Czytaj więcej...Czyszczenie budek lęgowych - ostatni dzwonek!
Zima to okres, w którym ptaki mają trudniej zdobyć pokarm i narażone są na duże straty energii. To czas, w którym wieszamy często karmniki i rozpoczynamy dokarmianie, by pomóc ptakom. Pamiętajmy jednak, że dopóki temperatury nie spadają znacznie poniżej 0 stopni Celsjusza, a na ziemi nie zalega długo pokrywa śnieżna, czy wręcz lód, ptaki potrafią dobrze sobie radzić bez ingerencji człowieka. Nie zmienia to oczywiście faktu, że ciężko jest nieraz odmówić sobie przyjemności podarowania smakołyków ptakom. Ponadto możliwość bliskich obserwacji naszych skrzydlatych przyjaciół przyczynia się do edukacji społeczeństwa, wzrostu wrażliwości i poczucia odpowiedzialności za otoczenie.
W 2021 roku formuła ogólnopolskiej akcji zimowego ptakoliczenia została zmieniona.
Ze względu na panujący stan epidemiczny zrezygnowano z organizacji spacerów edukacyjnych. Proponujemy jednak każdemu indywidualne liczenie ptaków przy karmnikach.
Polega ono na obserwacji ptaków przylatujących do karmników, zainstalowanych w naszych ogrodach, w parku, itp. Na liczenie poświęcić musimy co najmniej godzinę, w dniach 29, 30 lub 31 stycznia 2021 roku. W zależności od naszych chęci i czasu możemy wybrać jeden dzień lub kilka i policzyć osobno każdy z nich.
Czytaj więcej...Zimowe Ptakoliczenie z Dystansu (29-31 stycznia 2021)
W minionym tygodniu zakończyłem Monitoring Zimujących Ptaków Wodnych na Pilicy na odcinku od tamy w Smardzewicach do Roszkowej Woli tj. na 45 km rzeki. Tegoroczne wyniki na tym odcinku rzeki okazał się najlepszymi od 2016 roku kiedy liczę tu ptaki. Zarówno pod względem liczebności jaki i różnorodności gatunków ptaków wodno-błotnych było najwięcej.
Czytaj więcej...Moniotring Zimujących Ptaków Wodnych na Pilicy - 2021
Dzień bez Opakowań Foliowych to bardzo ważne święto dla wszystkich miłośników ekologii. Nie tylko zaangażowani w ochronę środowiska powinni pamiętać o unikaniu plastiku. Święto może być dobrą motywacją do rozpoczęcia świadomego konsumowania. Niestety opakowania foliowe są wszechobecne. Kiedy rozejrzymy się wokół zobaczymy je wszędzie. Pomimo wielu apeli i ograniczeń w sklepach i tak nadal możemy spotkać woreczki foliowe.
